1.
Cái gì cứ thẳng đứng cả ngày?
He he, làm quái gì có quái nhân nào mà thẳng đứng cả ngày 24/7/365 không ngồi xuống nghỉ ngơi. Thần thánh phương nào?
Giá nhà, đất, chứng khoán, vàng, bitcoin, ngoại tệ mạnh như USD, Yên Nhật, EUR đều có lên thì có xuống. Đôi lúc lên cực cao và xuống cũng cực thấp, biên độ lớn. Cũng có cái biên độ trồi sụt nhỏ hơn. Nhưng quy luật chung là có tăng thì có giảm. Giá cổ phiếu blue chip như Apple, Facebook thì cũng không phải lúc nào cũng thăng thiên.
Thế nhưng, câu nói “đầu tư vào địa ốc thì yên tâm, giá đất, nhà chỉ tăng chứ không giảm” lại luôn xuất hiện như 1 câu thần chú, đặc biệt “thánh thần” trong lúc thị trường đang lên cơn sốt, và các nhà đầu cơ lao vào mua bán với một niềm tin mơ hồ là giá sẽ mãi đi lên. Mình cũng đã từng có tâm lý này khi tham gia mua bán nhà, đất, chung cư năm 2007, 2008. Lúc đó giá cứ lên liên tục, người người, nhà nhà, xếp hàng đi mua nhà, xếp hàng cả đêm, cái gì cũng mua, chỉ cần có bán là có mua, cứ mua là hôm sau có lời…Và lúc đó, mình cũng như mọi người đều tin rằng giá nhà, đất chỉ lên chứ không xuống (dù lúc đó mình đã tốt nghiệp PhD về Business ở Mỹ về) vì đất thì giới hạn, người thì đông, ai cũng cần nhà, vậy sao xuống được…
Cái này trong tư duy phản biện gọi là wishfull thinking – người chỉ mong muốn mọi chuyện diễn ra theo ý muốn của mình. Mà vốn, đời đâu phải như mơ, nên em có mơ thật nhiều thì giá cũng xuống. Ai cũng biết giá nhà xuống thê thảm thế nào năm 2008, 2009 và trầm lắng cho đến 1-2 năm gần đây. Căn nhà mình tranh mua năm đầu 2008 giá 220 ngàn USD (3,4 tỷ) , 5 năm sau bán chỉ 120 ngàn USD (2,5 tỷ). Mà còn mừng vì bán được. Xin lỗi mình ngu, mình dại, mong bạn không thế! Kết quả này là vì trước đó mình mua căn khác có 300 triệu, 4 tháng sau bán 1,3 tỷ.
Từ 1990 đến nay cá nhân mình nhớ thì có ít nhất 2 cơn sốt nhà đất và giữa đó là cả 10 năm trầm lắng. Chả thế mà bao nhiêu đại gia chết vì chôn vốn trong địa ốc? Tương tự, giá VN Index lên đỉnh hơn 1100 hồi đầu 2007, rồi rớt xuống 400 mấy, sau hơn 10 năm, đến vừa rồi 2018 mới leo lại đỉnh cũ 1100. Nói thế này cho dễ hiểu. Nếu bạn đầu tư vào đúng VN Index thì năm 2007 giá trị cổ phiếu của bạn là 1,1 tỷ, sau đó rớt xuống 400 triệu và lây lắt 10 năm sau mới lên lại 1,1 tỷ. Thời 2006, thiếu gì đàn anh, đàn chị, công ty tài chính quốc tế đánh giá kinh tế Vn, thế giới đang lên, giá cổ phiếu còn lên mạnh lắm…Ai cũng hăm hở. Rớt từ 1100 xuống 1000 ai cũng bảo không rớt được nữa, rồi 900, 800, 600…rồi không buồn xem nữa…lỗ hết rồi xem gì nữa!
2.
Vậy có mua nhà không? Có đầu tư chứng khoán, coin, USD và những thứ khác không?
Mua nhà? Có. Nhưng mình luôn khuyên các bạn trẻ mua nhà để ở thì hãy chọn thật cẩn thận, đừng chạy theo đầu cơ. Nếu mình chọn căn mình thích, thì sau này giá lên xuống thế nào không ảnh hưởng. Còn chạy theo đầu cơ chỉ vì tin là giá sẽ lên mãi và vay nóng vượt quá năng lực tài chính cá nhân thì sẽ tiềm tàng bất ổn lớn.
Các thị trường khác? Có, nhưng là đầu tư giá trị, nghĩa là đầu tư tương đối dài hạn, có đánh giá, có phân tích, có chọn lọc chứ không phải đầu tư theo rỉ tai, theo niềm tin vu vơ là giá sẽ luôn lên.
Bổ sung đồ thị
Đồ thị trong hình giải thích các kiểu đầu tư.
– Đường xanh lá là kiểu tăng trưởng như “mơ’, mà là mơ mộng của nhiều bạn muốn làm giàu nhanh. Cứ mơ đi.
– Đường xanh đậm là đầu cơ lướt sóng. Nếu giỏi, kinh nghiệm thì có thể đón bán lúc sóng lên đỉnh và mua lúc bụng sóng. Nhưng mà muốn có kinh nghiệm thì cũng thương tích đầy mình, chẳng dễ xơi.
– Đường đỏ là đường đầu tư giá trị. Nghĩa là đầu tư dài hạn, lợi nhuận kỳ vọng hợp lý, phân tích lựa chọn tập đầu tư có mức độ rủi ro phù hợp với mục tiêu cá nhân.
Các chuyện rỉ tai, anh A, chị B đầu tư xuất sắc lắm, mấy tháng tăng giá trị khủng thì cẩn thận: họ may mắn đón được đỉnh sóng trong ngắn hạn, hoặc họ giấu đi vụ họ mất khi giao dịch ở bụng sóng. Thường ai chả thế, thắng thì khoe khoang, bại thì dấu như mèo dấu c*t.
Mỗi trò đầu tư đều có cái vui. Mình năm nào cũng đầu tư, các kiểu, kể cả lướt sóng, tim đập, tay run, mà vui. Tùy bạn nhé, nhưng mà nhớ, chẳng có cái gì thẳng đứng được cả ngày đâu!
Dũng Vũ
